Αυτές τις μέρες διάβασα του βιβλίο του Ραινερ Μαρία Ρίλκε με τίτλο «Οι σημειώσεις του Μάλτε Λάουριντς Μπρίγκε». Ένα βιβλίο γραμμένο έναν αιώνα πριν.
Η ήρωας του βιβλίου είναι ένας 28χρονος Δανός ο οποίος πηγαίνει στο Παρίσι με σκοπό να αποκτήσει μια πετυχημένη καριέρα στη λογοτεχνία. Στα 71 κεφάλαια του βιβλίου ο ήρωας αναφέρεται στα πάθη και τις αναμνήσεις του, ενώ είναι ξεκάθαρο από τις πρώτες σελίδες πως νιώθει μοναξιά στη ζωή του.
«Το σημερινό δεν το περίμενα, βγήκα έξω γεμάτος θάρρος λες και επρόκειτο για το φυσικότερο και το απλούστερο των πραγμάτων. Και όμως, υπήρχε πάλι κάτι που με πήρε σαν να ήμουν χάρτινος, με τσαλάκωσε και με πέταξε μακριά υπήρχε κάτι ανήκουστο.»
Σε αποσπάσματα όπως αυτό, τα λόγια του πρωταγωνιστή μου θύμιζαν τον Ντοστογιέφσκι στο Υπόγειο, και στα δύο βιβλία οι πρωταγωνιστές νιώθουν πως δεν ταιριάζουν στην κοινωνία που ζουν ενώ παράλληλα νιώθουν «κατώτεροι» από τον περίγυρο τους. Ο 28χρονος Μάλτε μεγάλωσε με υπηρέτες και περιουσία, όμως καταλήγει να ζει στα όρια της φτώχιας χωρίς να γνωρίζει πώς ακριβώς έχει συμβεί αυτό. Η ζωή του στο Παρίσι δεν έχει καμία σχέση με τον τρόπο που η πόλη του φωτός παρουσιάζεται στις περισσότερες ταινίες. Αντιθέτως, για τον ίδιο το Παρίσι μοιάζει με φυλακή ή ακόμη χειρότερα με φρενοκομείο καθώς οτιδήποτε έχει σχέση με αυτό του φαίνεται εχθρικό.
Ο Αλέξανδρος Ίσαρης αναφέρει χαρακτηριστικά στο επίμετρο του βιβλίου:
«Ο Μάλτε Λάουριντς Μπρίγκε δεν γνωρίζει τι θα πει χαρά. Και δεν χαμογελά ποτέ.»
Το βιβλίο θυμίζει αρκετά ένα ημερολόγιο, καθώς ο πρωταγωνιστής μονολογεί για το παρελθόν και το παρόν του. Συγκεκριμένα, 28 κεφάλαια είναι αφιερωμένα σε περιγραφές για τη ζωή του στο Παρίσι, 24 στην παιδική και εφηβική του ηλικία και 5 σε ανθρώπους που ο Μάλτε θαύμαζε. Μερικοί από αυτούς τους ανθρώπους είναι ο Μπετόβεν, ο Ίψεν και η Σαπφώ. Σε κάποιο κεφάλαιο για την παιδική του ηλικία αναφέρει πως η μητέρα του τον έντυνε με κοριτσίστικα ρούχα και τον φώναζε Σοφία, κρυφά από τον πατέρα του, σε κάποιο επόμενο εμφανίζεται μια γυναίκα στο οικογενειακό τραπέζι η οποία έχει πεθάνει εδώ και χρόνια ενώ στο τέλος γίνεται αναφορά στην παραβολή του Ασώτου Υιού. Δηλαδή, δεν υπάρχει κάποια σχέση ανάμεσα στα κεφάλαια η οποία να συνδέει το ένα με το άλλο.
Αυτό που με δυσκόλεψε αρκετά καθώς διάβαζα το βιβλίο είναι το γεγονός ότι έχει αρκετές αναφορές σε ονόματα και γεγονότα που μου ήταν άγνωστα. Ωστόσο, στο τέλος του βιβλίου υπήρχαν σημειώσεις για κάθε όνομα και συμβάν, γεγονός που έκανε την κατανόηση τους πολύ πιο εύκολη. Ο ίδιος ο Ρίλκε είχε δηλώσει σε επιστολή του πως ο εκάστοτε αναγνώστης δεν πρέπει να σταθεί σε αυτές αλλά «να τις αντιμετωπίσει όπως αντιμετωπίζουμε κάποιον περαστικό που συναντούμε στο δρόμο ή κάποιον γείτονα μας». Βέβαια χωρίς την επεξήγηση των αναφορών θα ήταν πολύ δύσκολη ανάγνωση του βιβλίου. Όταν διάβασα ότι ο Ρίλκε ξεκίνησε να γράφει το βιβλίο το 1904 συνειδητοποίησα τη σημασία του για την εποχή που γράφτηκε και την πρωτότυπη δομή του.
Οι σημειώσεις του Μάλτε Λάουριντς Μπρίγκε κυκλοφορούν από τις εκδόσεις «Κίχλη».
Comments