Το τελευταίο διάστημα διαβάζω όσα περισσότερα βιβλία μπορώ, κάποια τα τελειώνω σε 1-2 μέρες, ενώ κάποια άλλα μου παίρνουν λίγο παραπάνω. Το τελευταίο βιβλίο που διάβασα είναι της Anna Funder με τίτλο “Stasiland: Ιστορίες πίσω από το τείχος του Βερολίνου” και ανήκει στη δεύτερη κατηγορία, σε αυτά που μου πήραν λίγο παραπάνω.
Συνειδητοποίησα ότι αυτό συνέβη γιατί οι ιστορίες που περιγράφονται δεν μπορούν να περαστούν με μια ανάγνωση, χρειάζεσαι λίγο χρόνο για να τις «χωνέψεις».
Η συγγραφέας καταγράφει τις μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν υπό το καθεστώς της πρώην Ανατολικής Γερμανίας οι οποίοι είτε δούλευαν για την Στάζι, είτε ήταν θύματα της. Δεν γίνονται διακρίσεις, δεν υπάρχουν προκαταλήψεις απέναντι σε αυτούς που δούλευαν στην μυστική υπηρεσία. Αντιθέτως, η Funder ακούει και καταγράφει τα βιώματα και των δύο πλευρών. Η αναζήτηση της ξεκινά από τα κτίρια της Στάζι και τα αρχεία που υπάρχουν, ενώ στη συνέχεια, μέσω μιας αγγελίας που δημοσιεύει, μιλά με ανθρώπους που ήταν πληροφοριοδότες ή άνηκαν σε υψηλές θέσεις. Από τις μαρτυρίες όσων δούλευαν για την Στάζι φαίνεται πως κανείς δεν έχει μετανιώσει για αυτό.
Η ίδια η Funder έχει πει:
«Νοσταλγοί του καθεστώτος είναι οι πρώην πράκτορες της Στάζι. Μπορεί να απέκτησαν ανέλπιστα προνόμια μετά το 1989, όμως έχασαν το πρεστίζ που είχαν, την ισχύ. Επίσης, μην ξεχνάτε: ένας στους επτά Ανατολικογερμανούς ήταν συνεργάτες και καταδότες - κέρδιζαν από το καθεστώς. Κάποιοι από αυτούς μού είπαν ότι ο καπιταλισμός είναι άδικος, σκληρός· μπορεί πρακτικά να είχαμε προβλήματα αλλά αν μας είχαν αφήσει θα τα είχαμε καταφέρει. Ο καπιταλισμός είναι όντως άδικος και σκληρός και κάποιοι νοσταλγούν την οικονομική ασφάλεια της ΛΔΓ - η οποία είχε τεράστιο τίμημα βέβαια».
Η ιστορία που με συγκλόνισε περισσότερο είναι αυτή μιας γυναίκας η οποία αρνήθηκε να καταδώσει στην Στάζι έναν άντρα που αναζητούσαν. Η γυναίκα αυτή ζούσε στη ΛΔΓ με τον άντρα της, ενώ το παιδί τους βρισκόταν στην άλλη πλευρά του τείχους και νοσηλευόταν για χρόνια σε κάποιο νοσοκομείο. Η Στάζι της πρόσφερε ως αντάλλαγμα να επισκεφτεί το παιδί της αν τους έδινε τον νεαρό άντρα, αλλά η ίδια αρνήθηκε.
Η Funder μέσα από το βιβλίο της προκαλεί πολλά ερωτήματα. Θα ήταν καλύτερο να ξεχάσουμε ότι έχει γίνει και να προχωρήσουμε μπροστά; Πρέπει να υπάρχει το κτίριο της Στάζι ως «αξιοθέατο»; Τι θα κάναμε εμείς αν έπρεπε να επιλέξουμε ανάμεσα στο να είμαστε με την οικογένεια μας ή να δώσουμε πληροφορίες για κάποιον και να του καταστρέψουμε τη ζωή;
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Οκτώ.
Comments